Thứ Hai, ngày 30/6/2014 – 03:05

Việc kiện Trung Quốc ra tòa cho Việt Nam khả năng giải quyết các vấn đề liên quan đến biển Đông hiện nay một cách khả thi, công bằng và hòa bình nhất.

LTS: Cuối tuần rồi, Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã chính thức đề nghị Chính phủ cần nhanh chóng khởi kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế. Trong các cuộc tiếp xúc cử tri của đoàn ĐBQH TP.HCM, nhiều ý kiến của cử tri TP cũng ủng hộ việc này. Trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam tại cuộc họp báo về tình hình biển Đông chiều 26-6 cũng cho hay đang cân nhắc kỹ thời điểm khởi kiện Trung Quốc. Vậy việc khởi kiện Trung Quốc ra tòa quốc tế trong bối cảnh hiện nay sẽ có những hệ quả gì? Pháp Luật TP.HCM giới thiệu bài viết của tác giả Lê Trung Tĩnh (Quỹ Nghiên cứu biển Đông) phân tích về vấn đề này.

Việc kiện Trung Quốc (TQ) ra tòa án quốc tế là một cách thức đấu tranh hòa bình được Điều 33.1, Hiến chương Liên Hiệp Quốc quy định.

Cách bảo vệ hòa bình và ngăn sự ngang ngược

Trước tham vọng độc chiếm biển Đông bằng “đường lưỡi bò” đã được TQ kiên trì theo đuổi và thực hiện càng ngày càng ngang ngược từ nhiều chục năm nay, kiện là một cách thức tiếp cận hiệu quả, khả thi hơn so với sự nhẫn nhịn bấy lâu nay của Việt Nam. Rõ ràng là khó có thể áp dụng các biện pháp truyền thống như bấy lâu nay với TQ để giải quyết các vấn đề chủ quyền trên biển Đông nói chung và vấn đề Hoàng Sa nói riêng vì nước này thậm chí còn không chấp nhận là có “vấn đề Tây Sa” như cách nói của họ.

Đến lúc này ta phải thấy rằng đấu tranh bằng biện pháp pháp lý, Việt Nam sẽ đạt được sự công bằng tương đối đối với TQ hơn so với các phương thức đấu tranh trên thực địa hay thậm chí đấu tranh học thuật và truyền thông trên các diễn đàn quốc tế như hiện nay.

Dưới ánh sáng của công lý và dư luận quốc tế, Trung Quốc không thể ngang ngược dùng vũ lực để uy hiếp lực lượng thực thi pháp luật trên biển và ngư dân Việt Nam như hiện nay. Trong ảnh:Vết tích của tàu Trung Quốc đâm tàu kiểm ngư 951 tại khu vực giàn khoan Hải Dương 981. Ảnh: Nguyễn Đông

Ngoài ra, việc kiện TQ ra tòa là một cách bảo vệ hòa bình và ngăn khả năng chiến tranh ở xa Việt Nam nhất. Vì sao khi mỗi lần Việt Nam nói về khả năng sử dụng biện pháp pháp lý thì TQ lại tức giận? Chắc chắn không phải vì sợ sứt mẻ tình hữu nghị giữa hai nước mà vì khi đưa sự vụ ra tòa, dưới ánh sáng của công lý và dư luận quốc tế, TQ không thể ngang ngược dùng vũ lực để uy hiếp lực lượng thực thi pháp luật trên biển của Việt Nam, ngư dân Việt Nam và hung hăng đe dọa tiếp.

Về nội dung khởi kiện, Việt Nam cần phải nhanh chóng kiện việc TQ triển khai giàn khoan Hải Dương 981 với sự hộ tống của máy bay và tàu chiến ra một tòa trọng tài thành lập theo cơ chế giải quyết tranh chấp bắt buộc của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982). Đó có thể là Tòa Trọng tài Quốc tế về Luật Biển (International Tribunal for the Law of the Sea) ở Hamburg (Đức); Tòa án Công lý Quốc tế (International Court of Justice) tại La Haye (Hà Lan); hay một tòa trọng tài được thành lập đúng theo thủ tục của UNCLOS như cách Philippines đang làm.

Tòa này có thể phán quyết cách hành động liên quan đến giàn khoan trái phép Hải Dương 981 của TQ là vi phạm công pháp quốc tế và yêu cầu dừng các hoạt động này lại.

Cơ hội cho sự phát triển dài hạn

Tất nhiên việc khởi kiện TQ ra tòa đặt người Việt Nam trước một ứng xử mới với TQ. Việc kiện diễn ra trong thời gian dài sẽ đặt lại mối quan hệ giữa hai nước, các giá trị hữu nghị sẽ có những biến dạng nhất định và tất cả đều diễn ra trong hòa bình.

Nhưng khi chọn một vị thế rõ ràng hơn với TQ, Việt Nam sẽ có được sự hậu thuẫn lớn hơn của cộng đồng quốc tế. Việt Nam có cơ hội thoát khỏi ảnh hưởng của TQ, điều mà các cố gắng, kiên trì đang tiến hành hoặc sự đứt gãy từ chiến tranh không thể mang lại.

Khả năng đọc thấy được ngay là TQ có thể tiến hành các trả đũa kinh tế đối với Việt Nam và gây nên một số khó khăn trong ngắn hạn mà Việt Nam cần đối phó. Tuy nhiên, về trung hạn và dài hạn, đó sẽ là cơ hội để Việt Nam hướng đến những bạn hàng bình đẳng hơn, với cán cân thương mại thăng bằng hơn cho Việt Nam, ví dụ như Hoa Kỳ và EU và giảm sự phụ thuộc về kinh tế của Việt Nam vào TQ. Ngoài ra, Việt Nam cũng sẽ có cơ hội và ý chí để giải quyết các vấn đề liên quan đến việc hợp tác kinh tế với TQ như quản lý chặt chẽ các dự án FDI hay chấm thầu nghiêm túc các dự án EPC (tổng thầu theo kiểu “chìa khóa trao tay”) liên quan đến TQ.

Trước tòa, Việt Nam và TQ đều phải trưng ra những bằng chứng lịch sử, pháp lý chính xác nhất. Khi câu chuyện lịch sử được nhắc đến một cách duy lý, rõ ràng, vì chủ quyền đất nước, vì những vấn đề hệ trọng của dân tộc, cần sự chia sẻ của nhiều người thì nó giúp người Việt vừa hiểu biết rõ về lịch sử, vừa hiểu nhau và dễ hòa giải với nhau hơn.

Quan trọng hơn, việc kiện giúp người Việt phần nào thoát ra khỏi chính mình và tiến đến với những giá trị phổ quát của nhân loại như “công bằng”, “hòa bình”, “duy lý”. Điều đó sẽ tạo nên sức mạnh thật sự cho Việt Nam.

LÊ TRUNG TĨNH (Quỹ Nghiên cứu biển Đông)

Hy vọng khôi phục Hoàng Sa một cách công bằng và hòa bình

Song song với việc kiện như trên đã trình bày, Việt Nam nên yêu cầu chính thức TQ đưa tranh chấp Hoàng Sa ra giải quyết tại Tòa án Công lý Quốc tế. Điều kiện đủ để phiên tòa này diễn ra là các bên đồng thuận đưa tranh chấp này ra tòa.

Nếu TQ đồng ý ra tòa, chúng ta có hy vọng khôi phục Hoàng Sa một cách công bằng và hòa bình. Ít nhất là có hy vọng hơn là để tranh chấp Hoàng Sa không được quốc tế nhắc đến và TQ quản lý trên thực tế Hoàng Sa như hiện nay.

Các dấu hiệu gần đây cho thấy khả năng TQ chấp nhận ra tòa có thể cao hơn khi nước này gửi đến Liên Hiệp Quốc tài liệu nêu lên lập trường của họ: Khẳng định quản lý Hoàng Sa từ thời Tống và đưa ra các vấn đề như công hàm Phạm Văn Đồng, sách giáo khoa và bản đồ của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ghi Hoàng Sa, Trường Sa là của TQ…

Nếu TQ không đồng ý ra tòa, quyết định này là một sự ngăn chặn việc TQ đang càng ngày càng lấn tới và ngang ngược trên biển Đông. Việc TQ từ chối ra tòa sẽ là bằng chứng hùng hồn trước quốc tế rằng Việt Nam là nước tôn trọng các giá trị tốt đẹp của nhân loại và TQ là nước coi thường công pháp quốc tế. Điều đó sẽ làm yếu đi đáng kể vị thế của TQ và bắt buộc họ phải kiềm chế khi hành xử trên biển Đông, không thể tiếp tục bắt giữ, xua đuổi, đối xử vô nhân đạo đối với ngư dân Việt Nam; tôn trọng luật pháp quốc tế; tiến hành đàm phán phân chia ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ và tiến tới ký kết Bộ Quy tắc ứng xử COC nghiêm túc và công bằng hơn.

VN nên kiện thay cho ‘kiên trì đàm phán’

http://www.bbc.co.uk/vietnamese/forum/2014/06/140604_biendong_china_vietnam.shtml

Lê Trung Tĩnh

Gửi đến BBC từ Paris

Cập nhật: 10:11 GMT – thứ tư, 4 tháng 6, 2014

Tình hình căng thẳng hiện nay trên Biển Đông giữa Việt Nam và Trung Quốc cho thấy các phản ứng trái ngược của các lãnh đạo Việt Nam.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trong các cuộc trả lời các hãng thông tấn Hoa Kỳ hay tại Philippines đã nhiều lần nhắc đến khả năng thậm chí khẳng định việc sử dụng biện pháp pháp lý, hay nói cách khác là kiện Trung Quốc ra tòa.

Trong khi đó có người như ông Phùng Quang Thanh lại dè dặt hơn, cho rằng kiện chỉ là giải pháp cuối cùng và bất khả dĩ. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam cân nhắc giữa việc bảo vệ chủ quyền và giữ quan hệ tốt với Trung Quốc, mà ông cho là đang phát triển tốt đẹp.

Mặt khác, có lãnh đạo vẫn im hơi lặng tiếng như không có việc gì xảy ra.

Đã rất cố gắng

Thông tin cũng cho biết có nhiều hy vọng từ phía Việt Nam đối với việc đàm phán để giải quyết vấn đề. Từ khi khủng hoảng nổ ra vào đầu tháng 5/2014, có gần 30 cố gắng đàm phán trao đổi từ phía Việt Nam từ cấp chuyên gia đến lãnh đạo cao nhất, tất cả đều không thành công.

Kiên trì đàm phán với Trung Quốc để giải quyết vấn đề trên Biển Đông là phương châm chủ đạo của lãnh đạo Việt Nam từ nhiều năm nay. Thực tế cho thấy cách tiếp cận này đã hoàn toàn thất bại, góp phần dẫn đến sự vụ giàn khoan Hải Dương 981, không ngăn được nếu không nói là còn cổ võ thêm tham vọng độc chiếm Biển Đông của Trung Quốc.

Trước tình thế hiện nay, khi Trung Quốc đang dùng giàn khoan, máy bay và tàu chiến xâm lấn vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cách tiếp cận kiên trì đàm phán càng không hợp lý.

Trong tương quan chỉ giữa Việt Nam và Trung Quốc, nó đặt Việt Nam vào thế yếu, và có xu hướng nhượng bộ nhiều hơn để đạt được sự giảm nhiệt từ phía Trung Quốc.

Trong việc thể hiện ra bên ngoài, kiên trì đàm phán với nước đang xâm lấn cũng gửi một thông điệp rất mơ hồ đến thế giới về cách phản ứng trước mắt cũng như lựa chọn chiến lược lâu dài của Việt Nam đối với Trung Quốc. Đây là một điều có hại để tranh thủ ủng hộ của thế giới.

Mặt khác, Trung Quốc đã từ nhiều chục năm nay cố gắng và tính toán xác lập việc xâm phạm chủ quyền và quyền chủ quyền trên toàn Biển Đông. Những năm gần đây tham vọng này càng lộ rõ: cắt cáp tàu Bình Minh 2, chính thức đưa đường lưỡi bò vào tuyên bố phản đối Tuyên bố chung Việt Nam – Malaysia, in đường lưỡi bò trên hộ chiếu…

Do đó hy vọng Trung Quốc từ bỏ tham vọng có tính toán từ nhiều năm của họ bằng cách đàm phán chỉ là một ảo tưởng cần nhanh chóng dứt bỏ.

Việt Nam và Philippines đang có những thảo luận về Biển Đông

Kết quả tốt nhất của đàm phán khi Trung Quốc đang xâm lấn Viêt Nam chỉ có thể là giảm bớt chút ít sự xâm lấn của Trung Quốc.

Ví dụ Trung Quốc cũng vẫn để giàn khoan ở đó nhưng sẽ hứa hẹn đàm phán về COC tích cực hơn. Thậm chí khi Trung Quốc có rút giàn khoan Hải Dương 981 đi thì họ vẫn có thể tuyên bố là họ đã thực thi quyền chủ quyền trên vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam mà họ cho là của họ.

Một ví dụ cụ thể là Trung Quốc có thể áp lực để Việt Nam đồng ý cho họ khai thác chung trong các vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam như vùng Tư Chính, Nam Côn Sơn.

Do đó, kiên trì đàm phán là một sự đáng tiếc, tương đồng với đầu hàng và có thể sẽ được nói giảm bằng những từ ngữ ca ngợi sự thắng lợi, hoan hô tình hữu nghị giữa hai nước.

Ngậm bồ hòn làm ngọt?

Thật ra Trung Quốc cũng đã và đang tấn công Việt Nam trên biển.

Dùng tàu để đâm, dùng vòi rồng phun vào tàu và kiểm ngư Việt Nam đều là những cách thức gây phá hủy và có thể sát thương. Tất cả đều dưới sự yểm trợ của máy bay và tàu chiến.

Các va chạm và căng thẳng kéo dài sẽ nóng dần lên và có thể bùng nổ thành xung đột vũ trang trên biển. Thứ nhì, nếu nhận thấy Việt Nam không có lựa chọn nào khác là đeo bám đàm phán, Trung Quốc sẽ không ngần ngại tấn công cục bộ để gây áp lực và sợ hãi.

Khi đó Việt Nam có hai khả năng phản ứng: hoặc là ngậm bồ hòn làm ngọt, tức đầu hàng; hoặc là phản công, tức chiến tranh xảy ra.

Chiến tranh không giải quyết được mâu thuẫn. Trong lịch sử cận đại, Việt Nam và Trung Quốc đã qua bao nhiêu cuộc chiến 1974, 1979, 1988 ; mâu thuẫn chỉ chất chồng lên thêm, dầu được che đậy bằng nhiều mỹ từ.

Các cuộc chiến, tuy đầy đau đớn và mất mát, nhưng lại không mang đến cho những quốc gia tham dự một bài học kinh nghiệm thật sự nào tích cực ngay sau đó.

Quan hệ Trung – Việt đang căng thẳng vì tranh chấp biển đảo và vụ giàn khoan của CNOOC

Vì nhiều lý do, các bên tham chiến dù thắng hay thua cũng đều có nhu cầu phải méo mó lịch sử liên quan. Trong từng nước, các nhà lãnh đạo sau cuộc chiến lại tiếp tục được tụng ca bằng những hình ảnh anh hùng hay bi tráng.

Ít nhất vài chục năm sau đó. người ta mới tỉnh ngộ, gạt ra bên cạnh những luận điệu thời chiến dễ vin vào, để quay nhìn lại sự vụ với một sự bình tĩnh thực sự. Trong niềm hy vọng mong manh không có cuộc chiến nào sớm nổ ra.

Nếu đầu hàng là một vết nhơ lịch sử thì chiến tranh là sự che lấp trong thời gian dài lịch sử và sự thật dưới lớp đất mang tên số năm của cuôc chiến đó.

Do đó, trừ khi vì mục đích phòng vệ, chiến tranh là điều nên tránh.

Thật ra sự phòng vệ hiệu quả và thông minh là một mặt luôn chuẩn bị cho chiến tranh nhưng mặt khác giữ chiến tranh ở cách xa mình nhất.

Kiện Trung Quốc ra tòa

Việc kiện Trung Quốc ra tòa cho Việt Nam khả năng giải quyết vấn đề Hải Dương 981 và tranh chấp chủ quyền quần đảo Hoàng Sa một cách công bằng và hiệu quả nhất.

Song song đó, Việt Nam nên yêu cầu chính thức Trung Quốc đưa tranh chấp Hoàng Sa ra giải quyết tại Toà án Công lý Quốc tế.

Việc kiện Trung Quốc ra tòa là một cách giữ chiến tranh ở xa mình nhất. Vì sao khi mỗi lần Việt Nam nói về khả năng sử dụng biện pháp pháp lý thì Trung Quốc lại tức giận?

Chắc chắn không phải vì sợ sứt mẻ tình hữu nghị giữa hai nước, mà vì khi đưa sự vụ ra tòa, dưới ánh sáng của công lý và dư luận quốc tế, Trung Quốc không thể ngang ngược dùng vũ lực để uy hiếp những kiểm ngư Việt Nam, không thể hung hăng đe dọa chiến tranh như khi chỉ có hai nước với nhau và Việt Nam chỉ biết kiên trì đàm phán.

Khi chọn một vị thế rõ ràng hơn với Trung Quốc, Việt Nam sẽ có được sự hậu thuẫn lớn hơn của thế giới tự do.

Việt Nam có cơ hội thoát khỏi ảnh hưởng về kinh tế chính trị của Trung Quốc, điều mà việc đeo bám đàm phán hay sự đứt gãy của chiến tranh không thể mang lại.

Trước tòa, Trung Quốc và Việt Nam đều phải trưng ra những bằng chứng lịch sử, pháp lý chính xác nhất.

Khi câu chuyện lịch sử được nhắc đến một cách duy lý, rõ ràng, vì chủ quyền đất nước, vì những vấn đề hệ trọng của dân tộc, cần sự thông cảm của nhiều người, thì nó giúp người Việt vừa hiểu biết về lịch sử, vừa hiểu nhau và dễ hòa giải với nhau hơn.

Quan trọng hơn, việc kiện giúp người Việt phần nào thoát ra khỏi chính mình và tiến đến với những giá trị phổ quát của nhân loại như ‘công bằng’, ‘hòa bình’, ‘duy lý’.

Khi đấu tranh vì công lý cho đất nước, người Việt cũng hiểu và yêu cầu công lý cho chính họ. Điều đó sẽ tạo nên sức mạnh thật sự cho Việt Nam.

Do đó kiện Trung Quốc không nên là lựa chọn cuối cùng, mà là một việc cần làm sớm nhất có thể.

Bài viết thể hiện quan điểm riêng và cách hành văn của tác giả Lê Trung Tĩnh từ Paris, Pháp.Tác giả cảm ơn ông Dương Danh Huy, ông Phạm Thu Xuân và ông Lê Vĩnh Trương vì những đóng góp giá trị cho bài viết. Diễn đàn BBC luôn mong muốn nhận được các quan điểm khác nhau, gồm cả ý kiến phản biện lại các bài viết chúng tôi đã đăng tải.

Đừng nên lấy việc kiện ra mặc cả

http://boxitvn.blogspot.fr/2014/06/ung-nen-lay-viec-kien-ra-mac-ca.html

http://www.boxitvn.net/bai/26999

Thông tin, trao đổi về vấn đề bauxite ở Việt Nam. – Tiếng nói phản biện nhiều mặt của người trí thức.

7/06/2014

Trang Đầu » Biển Đông, Trung Quốc

Lê Trung Tĩnh

Căng thẳng hiện nay trên Biển Đông giữa Việt Nam và Trung Quốc cho thấy phản ứng kiểu trống đánh xuôi kèn thổi ngược của các lãnh đạo Việt Nam. Người này nói kiện, người khác vẫn coi HD981 chuyện gia đình, quan hệ Việt Nam Trung Quốc vẫn tốt đẹp, kiện là giải pháp cuối cùng… Mặc dầu sau một tháng đã có gần 30 cố gắng đàm phán từ phía Việt Nam, tất cả đều bị Trung Quốc bỏ ngoài tai.

Hoặc là các lãnh đạo Việt Nam đang vừa muốn giảm áp lực từ dân chúng, vừa không muốn phật ý Trung Quốc để chờ ngày nước này xuống thang? Nếu vậy thì họ đã đánh giá thấp người dân Việt Nam và quá ảo tưởng về Trung Quốc.

Hoặc là các lãnh đạo Việt Nam đang dùng việc kiện để mặc cả, nếu Trung Quốc không “tốt”, không đàm phán, Việt Nam sẽ kiện? Nếu như vậy thì đó là một chính sách sai lầm.

Thứ nhất, kết quả tốt nhất của sự mặc cả khi Trung Quốc đang xâm lấn Viêt Nam chỉ có thể là giảm bớt chút ít sự xâm lấn của Trung Quốc. Để đổi lại, một trong những điều mà Trung Quốc có được, và họ mong điều này, là thêm một lời hứa không kiện của lãnh đạo Việt Nam. Vấn đề là Việt Nam thường tuân thủ rất tốt các “lời hứa” với Trung Quốc, và họ cũng có cách để Việt Nam không thể làm khác. Tiếp tục một nước Việt Nam lệ thuộc.

Thứ nhì, việc có thể kiện Trung Quốc là một giá trị, sức mạnh vốn có của Việt Nam. Lấy việc đó ra để mặc cả cho điều này điều kia tương tự tiếp tục kiểu cách lấy vị trí địa chính trị của Việt Nam ra để làm giá với các nước lớn. Nói cách khác, đó là kiểu lấy tài nguyên bán, lấy thận ra bán, lấy phẩm giá ra bán… Bằng cách làm đó, lãnh đạo Việt Nam không chỉ không thêm được một chút giá trị thặng dư nào mà còn hạ thấp giá trị của dân tộc Việt Nam.

Thứ ba, bằng cách lặp đi lặp lại lời dọa kiện mà không làm gì cụ thể, lãnh đạo Việt Nam làm xói mòn lòng tin, chắc còn rất ít, của người dân Việt Nam và của thế giới. Ai có thể ủng hộ Việt Nam khi họ nghe và thấy quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc vẫn được ca ngợi tốt đẹp, và việc kiện, dẫu rất bình thường và văn minh, vẫn được coi là lựa chọn sau cùng?

Lấy việc kiện hay không ra mặc cả với Trung Quốc là một sự đi dây tiếp tục. Không chỉ giữa nước này nước kia, mà giữa công lý và dàn xếp, giữa thực tế và ảo tưởng, giữa đấu tranh và nhượng bộ, giữa ánh sáng và sự lệ thuộc Trung Quốc.

Do đó, chúng tôi, những người phát động ký tên vào “Thư yêu cầu lãnh đạo Việt Nam đưa Trung Quốc ra tòa”, đề nghị:

Lãnh đạo Việt Nam nhanh chóng kiện Trung Quốc ra tòa theo hai cách đã nói trong thư.
Chỉ tiến hành đàm phán, thương thảo với Trung Quốc sau đó, khi Trung Quốc đề nghị và Việt Nam thấy cần thiết.

Như vậy, Trung Quốc không thể áp đặt Việt Nam vào thế yếu, lệ thuộc, vào thế đơn phương hay song phương để họ muốn làm gì thì làm, muốn gây chiến thì gây chiến, và lãnh đạo Việt Nam nhân nhượng gì thì nhân nhượng. Vì khi đó câu chuyện đã dưới ánh sáng của tòa án công lý.

Mời quý vị tiếp tục ký tên cho lá thư:

https://docs.google.com/forms/d/1S9hOdsPTa0clAKUweT_eyhCWzkxGNzTLUPByMKoXmGk/edit#

L.T.T.

Tác giả gửi BVN.

Đàm phán, chiến tranh, hay kiện ra tòa

Đây là nguyên bản của một bài đã đăng trên BBC với tên khác.

http://www.bbc.co.uk/vietnamese/forum/2014/06/140604_biendong_china_vietnam.shtml

Lê Trung Tĩnh

Quỹ Nghiên cứu Biển Đông

Tình hình căng thẳng hiện nay trên Biển Đông giữa Việt Nam và Trung Quốc cho thấy các phản ứng trái ngược của các lãnh đạo Việt Nam. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trong các cuộc trả lời các hãng thông tấn Hoa Kỳ hay tại Philippines đã nhiều lần nhắc đến khả năng thậm chí khẳng định việc sử dụng biện pháp pháp lý, hay nói cách khác là kiện Trung Quốc ra tòa. Trong khi đó có người như ông Phùng Quang Thanh lại dè dặt hơn, cho rằng kiện chỉ là giải pháp cuối cùng và bất khả dĩ. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam cân nhắc giữa việc bảo vệ chủ quyền và giữ quan hệ tốt với Trung Quốc, mà ông cho là đang phát triển tốt đẹp. Mặt khác, có lãnh đạo vẫn im hơi lặng tiếng như không có việc gì xảy ra.

Đàm phàn hay đầu hàng

Trước tình thế hiện nay, khi Trung Quốc đang dùng giàn khoan, máy bay và tàu chiến xâm lấn vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cách tiếp cận kiên trì đàm phán càng không hợp lý. Trong tương quan chỉ giữa Việt Nam và Trung Quốc, nó đặt Việt Nam vào thế yếu, và có xu hướng nhượng bộ nhiều hơn để đạt được sự giảm nhiệt từ phía Trung Quốc. Trong việc thể hiện ra bên ngoài, kiên trì đàm phán với nước đang xâm lấn cũng gửi một thông điệp rất mờ hồ đến thế giới về cách phản ứng trước mắt cũng như lựa chọn chiến lược lâu dài của Việt Nam đối với Trung Quốc. Đây là một điều có hại để tranh thủ ủng hộ của thế giới.

Kết quả tốt nhất của đàm phán khi Trung Quốc đang xâm lấn Viêt Nam chỉ có thể là giảm bớt chút ít sự xâm lấn của Trung Quốc. Ví dụ Trung Quốc cũng vẫn để giàn khoan ở đó nhưng sẽ hứa hẹn đàm phán về COC tích cực hơn. Thậm chí khi Trung Quốc có rút giàn khoan Hải Dương 981 đi thì họ vẫn có thể tuyên bố là họ đã thực thi quyền chủ quyền trên vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam mà họ cho là của họ.

Tuy nhiên để đàm phán ‘’được’’ sự giảm bớt xâm lấn này, Việt Nam có thể phải đánh đổi bằng những nhượng bộ kinh tế, chính trị, tức là chấp nhận một sự xâm lấn và lệ thuộc nhiều mặt hơn trước đây. Một ví dụ cụ thể là Trung Quốc có thể áp lực để Việt Nam đồng ý cho họ khai thác chung trong các vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam như vùng Tư Chính, Nam Côn Sơn.

Đó dĩ nhiên là một vết nhơ lịch sử của những nhà lãnh đạo Việt Nam, và quan trọng hơn, là một sự mất mát khó phục hồi của dân tộc Việt Nam.

Chiến tranh, thái cực khác của ‘’kiên trì đàm phán’’

Thật ra Trung Quốc cũng đã và đang tấn công Việt Nam trên biển. Dùng tàu để đâm, dùng vòi rồng phun vào tàu và kiểm ngư Việt Nam đều là những cách thức gây phá hủy và có thể sát thương. Tất cả đều dưới sự yểm trợ của máy bay và tàu chiến.

Một điều có vẻ ngịch lý nhưng lại là sự thật, việc kiên trì đàm phán lại tiềm ẩn nguy cơ gây bùng nổ chiến tranh. Thứ nhất, vì dầu gì thì trong thời gian đàm phán, nhà nước Việt Nam vẫn phải duy trì việc phản đối trên thực địa bằng các tàu kiểm ngư. Các va chạm và căng thẳng kéo dài sẽ nóng dần lên và có thể bùng nổ thành xung đột vũ trang trên biển. Thứ nhì, nếu nhận thấy Việt Nam không có lựa chọn nào khác là đeo bám đàm phán, Trung Quốc sẽ không ngần ngại tấn công cục bộ để gây áp lực và sợ hãi. Khi đó Việt Nam có hai khả năng phản ứng : hoặc là ngậm bồ hòn làm ngọt, tức đầu hàng ; hoặc là phản công, tức chiến tranh xảy ra.

Các cuộc chiến, tuy đầy đau đớn và mất mát, nhưng lại không mang đến cho những quốc gia tham dự một bài học kinh nghiệm thật sự nào tích cực ngay sau đó. Vì nhiều lý do, các bên tham chiến dù thắng hay thua cũng đều có nhu cầu phải méo mó lịch sử liên quan. Trong từng nước, các nhà lãnh đạo sau cuộc chiến lại tiếp tục được tụng ca bằng những hình ảnh anh hùng hay bi tráng.

Do đó, trừ khi vì mục đích phòng vệ, chiến tranh là điều nên tránh. Thật ra sự phòng vệ hiệu quả và thông minh là một mặt luôn chuẩn bị cho chiến tranh nhưng mặt khác giữ chiến tranh ở cách xa mình nhất.

Kiện Trung Quốc ra tòa

Việt Nam cần phải nhanh chóng kiện việc Trung Quốc triển khai giàn khoan Hải Dương 981 tại một tòa trọng tài thành lập theo cơ chế giải quyết tranh chấp bắt buộc của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS 1982). Song song đó, Việt Nam nên yêu cầu chính thức Trung Quốc đưa tranh chấp Hoàng Sa ra giải quyết tại Toà án Công lý Quốc tế.

Việc kiện Trung Quốc ra tòa là một cách giữ chiến tranh ở xa mình nhất. Vì sao khi mỗi lần Việt Nam nói về khả năng sử dụng biện pháp pháp lý thì Trung Quốc lại tức giận ? Chắc chắn không phải vì sợ sứt mẻ tình hữu nghị giữa hai nước, mà vì khi đưa sự vụ ra tòa, dưới ánh sáng của công lý và dư luận quốc tế, Trung Quốc không thể ngang ngược dùng vũ lực để uy hiếp những kiểm ngư Việt Nam, không thể hung hăng đe dọa chiến tranh như khi chỉ có hai nước với nhau và Việt Nam chỉ biết kiên trì đàm phán.

Kiện Trung Quốc ra tòa đặt người Việt Nam trước một ứng xử mới với Trung Quốc. Việc kiện diễn ra trong thời gian dài sẽ đặt lại mối quan hệ giữa hai nước, các khẩu hiệu 16 vàng 4 tốt sẽ không có cơ hội tồn tại, và tất cả đều diễn ra trong hòa bình. Khi chọn một vị thế rõ ràng hơn với Trung Quốc, Việt Nam sẽ có được sự hậu thuẫn lớn hơn của thế giới tự do. Việt Nam có cơ hội thoát khỏi ảnh hưởng về kinh tế chính trị của Trung Quốc, điều mà việc đeo bám đàm phán hay sự đứt gãy của chiến tranh không thể mang lại.

Trước tòa, Trung Quốc và Việt Nam đều phải trưng ra những bằng chứng lịch sử, pháp lý chính xác nhất. Khi câu chuyện lịch sử được nhắc đến một cách duy lý, rõ ràng, vì chủ quyền đất nước, vì những vấn đề hệ trọng của dân tộc, cần sự thông cảm của nhiều người, thì nó giúp người Việt vừa hiểu biết về lịch sử, vừa hiểu nhau và dễ hòa giải với nhau hơn.

Quan trọng hơn, việc kiện giúp người Việt phần nào thoát ra khỏi chính mình và tiến đến với những giá trị phổ quát của nhân loại như ‘‘công bằng’’, ‘‘hòa bình’’, ‘’duy lý’’. Khi đấu tranh vì công lý cho đất nước, người Việt cũng hiểu và yêu cầu công lý cho chính họ. Điều đó sẽ tạo nên sức mạnh thật sự cho Việt Nam.

Trên tinh thần đó thì kiện Trung Quốc ra tòa là lựa chọn thích hợp nhất của Việt Nam so với việc kiên trì đàm phán, một cách tiếp cận vừa quá gần với đầu hàng, vừa tiềm ẩn nguy cơ chiến tranh. Do đó kiện Trung Quốc không nên là lựa chọn cuối cùng, mà là một việc cần làm sớm nhất có thể.

Tác giả cảm ơn ông Dương Danh Huy, ông Phạm Thu Xuân và ông Lê Vĩnh Trương vì những đóng góp giá trị cho bài viết.

Bài viết do ông Lê Trung Tĩnh gửi tới BBC từ Paris, Pháp. Ông Lê Trung Tĩnh là một trong những người đang phát động ký tên Thư yêu cầu lãnh đạo Việt Nam đưa Trung Quốc ra tòa.

Một số hyperlinks về lá thư trên trang Bauxite Việt Nam:

http://www.boxitvn.net/bai/26324

http://www.boxitvn.net/bai/26512

http://www.boxitvn.net/bai/26708

Month: June 2014

Điều gì sẽ xảy ra khi Việt Nam kiện Trung Quốc?

Trang chủ ⁄ Thời sự

VN nên kiện thay cho ‘kiên trì đàm phán’

Đã rất cố gắng

Ngậm bồ hòn làm ngọt?

Kiện Trung Quốc ra tòa

Đừng nên lấy việc kiện ra mặc cả

Đàm phán, chiến tranh, hay kiện ra tòa